آستان ملکوتی امام هشتم (ع) هر روزه، میزبان خیل عظیم زائران داخلی و خارجی است که از جای‌جای این کره خاکی برای عرض ارادت به پیشگاه امام رئوف(ع)، مهمان صحن و سرای حرم مطهر رضوی می‌شوند.
در بین شمار کثیر این زائران شیفته حضرت علی‌بن‌موسی‌‌الرضا(ع)، کم نیستند عاشقانی که آثار نفیس خود را وقف روضه رضویه می‌کنند. اشیای ارزشمندی که گاه میراث خانوادگی و یا هنر دست‌شان است. آثاری بی‌بدیل که موزه‌های آستان قدس رضوی، مکانی است برای تجلی ارادت خالصانه و پاک این واقفان هنردوست. طوری که در پشت ویترین‌های شیشه‌ای گنجینه‌های مختلف حرم مطهر رضوی، می‌توان اشیاء هنری و تاریخی بسیاری را از نزدیک دید که نام واقفان بخشنده بر اتیکت کوچک آن‌ها نقش بسته است.
تاریخچه وقف و اهدا
واقفان و اهداکنندگان
شخصیت ها
مقام معظم رهبری حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (مدظله)
بزرگترین اهداکننده اشیای موزه‌ای و نسخ خطی به آستان مقدس رضوی در توصیف وقف به‌عنوان میراث جاویدان می فرمایند:
"سنت وقف را می توان یکی از برترین آموزشهای علمی اسلام برای انفاق ماندگار مفید شمرد".
آثار اهدايی معظم له به موزه آستان قدس رضوی توسط سران کشور های خارجی ، شخصیت های برجسته ایرانی و خارجی ، هنرمندان و ارادتمندان به مقام معظم رهبری اهداء شده است و ایشان طی چندین دوره در سالهای 1373تا 1396 به موزه آستان فدس رضوی اهداء نموده اند.
برخی از آثار اهدایی:
1- تابلوی معرق چوب عصر عاشورا
این تابلو متشکل است از 30 نوع چوب به رنگهای طبیعی و همچنین صدف، مس، برنج و آلومینیوم، سازنده: جمعی از بسیجیان کرج به سرپرستی محمد توانا، در 1381 ش، ابعاد 6×4 متر، اهدایی بسیج تهران، در 1382 ش.
2- مجموعه اوراق چاپی قرآن کریم
این اوراق قرآنی که به صورت نفیس (فاکسیمیله) چاپ شده است، در دیدار ولادیمیر پوتین؛ رئیس جمهور روسیه با مقام معظم رهبری اهدا شده است. تعداد اوراق: 97 برگ، جنس: کاغذ گلاسه، قطع: رحلی، تاریخ اهدا: 1394 ش.
3- سنگ حرم حضرت سیدالشهداء (ع)
قطعه ای از سنگ مرمر متعلق به کف داخل ضریح مطهر حضرت سید الشهداء (علیه السلام) است، ابعاد: 5/23× 3/16× 5/3 سانتیمتر، اهداکننده: ستاد بازسازی عتبات (توسط خانواده شهید شیروانیان و همسر سردار شیرازی)، در سال 1424 ق.
4- بقایای پرچم واقعه جهاد اسلامی
بقایای پرچم واقعه جهاد اسلامی عشایر عرب خوزستان علیه انگلیس بعد از جنگ جهانی اول مربوط به سال 1294 ش. این پرچم که نماد مقاومت و استکبارستیزی است در سال 1375 توسط سید جابر موسوی آلبوشوکه اهدا شده است.
هنرمندان
محمود فرشچیان
وی در عین توجه به مبانی سنتی نقاشی، سبکی نو دارد و به سبب آثاری که درباره برخی موضوعات شیعی پدید آورده، مشهور است. خارج‌کردن نقاشی از هنری وابسته به شعر و ادبیات و استقلال‌بخشیدن به آن، سه‌بعدی کردن نقاشی با نگاه به هنر غرب، و همچنین نگاه ویژه به بازسازی مفاهیم دینی و شیعی، از جمله شاخص‌های هنر و آثار اوست. خلق آثاری چون «تابلو عصر عاشورا» و «تابلو شام غریبان»،«تابلو ضامن آهو» و نیز طراحی و نظارت بر ساخت ضریح امام رضا(ع) و ضریح امام حسین(ع)، از برجسته‌ترین کارهای هنری فرشچیان است. وی از سال 1369 تا 1396ش، 18 اثر خود را به موزه حرم امام رضا(ع) اهدا کرده است.
برخی از آثار اهدایی:
1- عصر عاشورا، اهدایی 1369
مشهور‌ترین اثر تجسمی درباره واقعه عاشوراست. موضوع اثر، بازگشت اسب بی‌سوار به سوی خیمه‌ها، پس از شهادت امام حسین(ع) در عصر عاشورا، و نمایش حزن و اندوه اهل بیت امام در مواجهه با این صحنه است.
2- ضامن آهو2، اهدایی 1389
این اثر حضرت امام رضا (ع) را در هاله‌ای از نور نشان می‌دهد و در کانون و مرکز اصلی اثر آهوانی که به ایشان پناهنده شده و از دست صیاد گریخته‌اند قرار دارند و صیاد نادم و پشیمان، کمان را با زانوان شکسته و در حالت تعظیم و تکریم به حضرت رضا (ع) است.
3- آسمان چهارم، اهدایی 1394
داستان این تابلو در واقع بازگو کننده واقعه بزرگ شب معراج حضرت ختمی مرتبت محمد مصطفی (ص) می باشد. در این تابلو حکایت عروج حضرت محمد (ص) از آسمان چهارم می باشد و فرشتگان مقرب او را همراهی می کنند.
4- عرش بر زمین، اهدایی 1396
این تابلو بازگو کننده واقعه عاشورا و صحنه تأثر انگیز وداع حضرت زینب (س) با پیکر مطهر امام حسین (ع) در گودی قتلگاه است. در این تابلو، فقط دو پای مبارک امام حسین (ع) دیده میشود و پیکر مطهر حضرت با ظرافت خاصی در پشت تل خاک قرار گرفته است.
ورزشکاران
غلامرضا تختی
غلامرضا تختی متولد ۵ شهریور ۱۳۰۹ در تهران و ملقب به جهان‌پهلوان، نخستین ورزشکار ایرانی بود که در سه المپیک مدال گرفت. تختی در المپیک ۱۹۵۶ ملبورن به همراه امامعلی حبیبی نخستین مدال‌های طلای تاریخ ورزش ایران در بازی‌های المپیک را کسب کرد. او با یک مدال طلا و دو مدال نقره المپیک، دو طلا و دو نقره قهرمانی جهان و یک طلای بازی‌های آسیایی در فهرست برترین‌های قرن فیلا در جایگاه سیزدهم قرار دارد. وی یکی از سه کشتی‌گیر ایرانی در کنار امامعلی حبیبی و عبدالله موحد است که تصویر آن‌ها در تالار افتخارات فیلا نصب شده است. ارادت و علاقه بسیار زیاد مرحوم جهان پهلوان تختی به ثامن الحجج، امام علی بن موسی الرضا (ع)، موجب شد تا مدال ها و بازوبند پهلوانی اش مطابق وصیتنامه وی به موزه آستان قدس رضوی اهداء شود؛ درحال حاضر، سی و شش مدال و یادبود از این پهلوان جوانمرد، در «گنجینه مدال آستان قدس رضوی» به نمایش گذاشته شده است.
برخی از آثار اهدایی:
1- مدال‌های بازی‌های المپیک:
1952 هلسینکی: مدال نقره وزن 79 کیلوگرم
1956 ملبورن: مدال طلای وزن 87 کیلوگرم
1960 رم: مدال نقره وزن 87 کیلوگرم
1964 توکیو: چهارم وزن 97 کیلوگرم
2- مدال‌های قهرمانی جهان:
1951 هلسینکی: مدال نقره وزن 79 کیلوگرم
1954 توکیو: نفر پنجم وزن 87 کیلوگرم
1959 تهران: مدال طلای وزن 87 کیلوگرم
1961 یوکوهاما: مدال طلای وزن 87 کیلوگرم
1962 تولیدو: مدال نقره وزن 97 کیلو گرم
3- مدال‌های بازی‌های آسیایی:
1958 توکیو: مدال طلای وزن 87 کیلوگرم
4- مدال‌های مسابقات کشوری:
1329: مدال طلای مسابقات قهرمانی کشتی باشگاه های کشور (باشگاه پولاد)
1337: مدال طلای مسابقات پهلوانی کشتی باشگاه های کشور (باشگاه دارایی)
1335-36-37: بازوبند پهلواني ایران
شخصیت ها
هنرمندان
ورزشکاران
دانشمندان
مجموعه داران
سایر
تازه ها
وقف یکصد سکه نفیس قبل از اسلام توسط مجموعه‌دار مشهدی
۱۳۹۸-۱۲-۰۱
محمدتقی صفار، مجموعه‌دار سکه در تازه‌ترین اقدام خود مجموعه‌ای شامل 100 قطعه سکۀ نفیس و تاریخی را وقف گنجینه سکه و اسکناس آستان قدس رضوی کرد. این درحالی است که با این مجموعه، تعداد سکه‌های وقفیِ این کارشناس سکه به موزه آستان قدس، به 500 قطعه رسید. تعداد 69قطعه از این سکه‌ها متعلق به دوران ایلخانان مغول از جمله محمد خدابنده اولجایتو است که در شهرهای مختلف ضرب شده و از کیفیت بسیار خوبی برخوردار است.
در این مجموعه فوق‌العاده نایاب از دوره ساسانی تعدادی از سکه‌ها متعلق به ویستهم، دایی خسروپرویز، است که سکه‌های ویستهم با این کیفیت بسیار محدود است. در این میان یک سکه ضرب ابرشهر نیشابور است که تاکنون تنها یک نمونه از آن مشاهده شده است. برخی دیگر از نفیس‌ترین سکه‌های این مجموعه شامل چند قطعه از سکه‌های اردشیر اول با تاج ترکیبی نایاب است که نمونۀ آن تنها چهار یا پنج مورد در جهان دیده شده است.
سکه‌های ملکه پوراندخت ساسانی؛ شاهپور اول ساسانی با تاجی خاص؛ یزدگرد سوم، آخرین شاه ساسانی؛ اردشیر سوم، از آخرین شاهان ساسانی؛ بهرام گور ساسانی؛ خسروپرویز و انوشیروان به عنوان دیگر نمونه‌های نادر این مجموعه می توان نام برد.
راهنما
من هم می خواهم واقف باشم !
ترین ها
قدیمی ترین
قرآن ابن کثیر
این قرآن دارای 142 ورق به خط کوفی دوره تکامل و شامل جزء سیزدهم (از آیه 53 سوره مبارکه «یوسف» تا پایان سوره مبارکه «ابراهیم») به ایعاد 10/7 × 7/8 سانتی متر می باشد که توسط ابوالقاسم منصور بن محمد بن کثیر در 393 ق. وقف روضه منوره رضوی شده است. این اثر نفیس هم اکنون به عنوان قدیمی ترین اثر وقفی در موزه قرآن و نفایس در معرض نمایش قرار دارد.
نفیس ترین
کتیبه های مشبّک طلا
این کتیبه ها برای نصب بر ضریح مطهر در سال 949 ق. ساخته شده، شامل آیاتی از سوره انسان به خط ثلث است که با گل و بوته و نقوش اسلیمی درهم آمیخته و بر ورقه های طلا به روش مشبک کاری ساخته و در سال 957 ق. توسط شاه طهماسب صفوی وقف روضه منوره رضوی شده است. این اثر نفیس هم اکنون به عنوان نفیس ترین اثر وقفی در گنجینه تاریخ حرم رضوی در معرض نمایش قرار دارد.
بزرگ ترین
تابلوی معرق عصر عاشورا
این تابلو به ابعاد 4 × 6 متر دارای شش قسمت مجزا و قابل اتصال است. مدت زمان کار روی اثر 26850 ساعت و تعداد قطعات آن 101250 قطعه از 30 نوع چوب می باشد که توسط محمد توانا در سال 1383 اهداء شده است. این اثر نفیس هم اکنون به عنوان بزرگ ترین اثر وقفی در موزه هدایای مقام معظم رهبری در معرض نمایش قرار دارد.
کوچک ترین
قرآن کریم روی تراشه سیلیکونی
این قرآن روی تراشه سیلیکونی به ابعاد 1/8 × 1 سانتی متر با فن آوری نانو نوشته شده است که به مناسبت برگزاری نمایشگاه فناوری در حسینیه امام خمینی (ره) در سال 1387 به رهبر معظم انقلاب اهداء شده است. این اثر نفیس هم اکنون به عنوان کوچک ترین اثر وقفی در موزه هدایای مقام معظم رهبری در معرض نمایش قرار دارد.
بیشترین