موزه مردم‌شناسي آستان قدس رضوی در محل حمام مهدی قلی بیگ در ضلع غربي حرم مطهر قرار دارد. این بنا در سال 1027هـ . ق توسط «مهدی قلی بيك جانی قربان، ميرآخور شاه عباس صفوی» وقف آستان قدس رضوی شده است.اين حمام از دوره صفويه تا سال 1368 ش نزديك به چهار قرن جهت استحمام و تطهير، مورد استفاده زائران و مجاوران حرم مطهر رضوی قرار می گرفته است. سازمان میراث فرهنگی کشور اين بنا را در تاريخ 5/2/ 1376 ش، در فهرست بناهای تاريخی به شماره 1374 ثبت کرد. اهمیت این بنا و آسیب های فراوانی که در طی سالیان بر پیکر آن وارد آمده بود، موجب شد در سال 1378 ش، عمليات بازسازی آن به دستور توليت عظمای آستان قدس رضوی آغاز شود و تعميرات اساسی و زيربنايی توسط معماران و کارشناسان زیر نظر معاونت فنی آستان قدس رضوی و سازمان میراث فرهنگی صورت گیرد.
حمام مهدی قلی بیگ با مساحت 1875 متر مربع، يكی از بزرگترين حمام های ايران است. این بنا دارای بخشهای سربینه، میاندر، گرمخانه، خزینه، استخر آب سرد و تون یا آتشخانه است. سربینه آن دارای سه غرفه برای پوشيدن و قرار دادن لباس های عموم مردم و يک شاه نشين جهت طبقه اشراف است. ازاره سربینه با كاشيهای زيررنگی، با لعاب لاجوردی تزئين شده و سقف آن دارای 13 لايه تزئينات نقاشی است که قديمی ترين لايه آن مربوط به دوره صفوی و جديدترين لايه متعلق به اواخر دوره قاجار است. لايه متأخر آن كه اكنون در معرض ديد قرار دارد، با موضوعاتی چون زندگی اجتماعی مردم، داستانهای شاهنامه، داستان‌ها و افسانه‌های ادبی قديمی ايران و ماه های سريانی با كمی اغراق در جزئيات تصويرگری شده است.
هشتی يا مياندر، ارتباط دهنده دو فضای سربينه و گرمخانه است. فضای گرمخانه مربع شکل با چهار ستون در وسط و نورگیرهایی به نام گلجام در سقف است. در ا طراف گرمخانه، خزينه همراه با سه غرفه و دو اتاق وجود دارد.
در پشت فضای خزينه، تون يا آتشخانه قرار دارد. دود حاصل از آتش اين قسمت به‌وسيلۀ انشعاب‌هایی به نام «گربهرو» كه در عين حال هواكش زير بنا نيز هست، به قسمتهای مختلف حمام منتقل مي شده.آب حمام از طريق ديگ های مسی كف خزينه گرم و به‌وسيله شبكه آبرسانی منظمی، به قسمت های مختلف حمام هدايت می شده است.
اين بنای تاریخی پس از مرمت و باز زنده‌سازی در سال 1385 ش، همزمان با ميلاد مسعود امام رضا(ع) به عنوان موزه مردم‌شناسی آستان قدس رضوی افتتاح شد. آثار به نمایش درآمده در این موزه شامل: لوازم حمام، منسوجات حمام، لوازم آرایش و پوشاک سنتی، همچنین عکس هایی از مشاغل سنتی و تابلوهای نقاشیِ قهوه خانه ای و کاشی های تاریخی است که در دوره های نمایشی، برخی موضوعات تغییر می‌کنند.
